پرسش‎هایی در مورد عزاداری حضرت سیدالشهدا علیه السلام

سوال: حکم مداحی به سبک جدید چیست؟

پاسخ:

الف ـ در عزاداری انجام هر گونه اقدامی که با اعتدال اسلامی و فطرت انسانی تناسب ندارد یا موجب وهن و توهین به اسلام و مسلمانان است، ناصحیح می‎باشد.

مصادیق مختلف عزاداری که اشکال ندارد ـ گرچه ممکن است در دین به آن امر نشده باشد  ـ در فتاوای رهبر فرزانه انقلاب چنین آمده است: (1)

1.شبیه‎خوانی: اگر مشتمل بر امور دروغ نباشد ـ مسلتزم مفسده نباشد، باعث وهن مذهب نشود.

2. استفاده از شیپور، طبل و سنج: به نحو متعارف.

3. عَلَم : نباید جزء دین شمرده شود.

4. دسته عزاداری: بدون اذیّت دیگران یا هر عملی که حرام باشد.

5. زنجیرزنی: به نحو متعارف.

و مواردی که در فتاوای ایشان جایز دانسته نشده است عبارتست از:

1. زنجیر زدن تیغ‎دار .

2. استفاده از ارگ و یا سایر آلات الکترونیکی موسیقی در دسته‎جات .

3. سوراخ کردن گوشت بدن .

4. مالیدن سر و صورت بر زمین و خونی کردن آن .

5. شرکت زنان در دسته‎های سینه‎زنی و زنجیرزنی .

6. قمه‎زدن .

7. پابرهنه وارد آ‌تش شدن .

8. نقل مصیبت‎هایی که سند تاریخی یا روایی ندارد.

ب ـ هدف از عزاداری اظهار حزن و اندوه یا ابراز وفاداری و بیعت با راهی است که اهل‎بیت به ما نشان داده‎اند. بنابراین، مجلس ذکر اهل‎بیت، مکان ذکر و فکر و شور و شعور در کنار یکدیگر است، و مجالسی که تنها به برانگیختن هیجانات می‌پردازند و افراد را تا سر حد جنون تحریک می‎کنند، چنین چیزی بنا بر مکتب اهل‎بیت نیست، و با توجه به تعدّد جلسات، ما می‎توانیم بهترین جلسات را انتخاب کنیم.

سوال: کسانی که در ایام عزاداری امام حسین علیه السلام به گردن خود قلاده می‎اندازند و مداحانی که می‎گویند ارباب من حسینه یا من سگ حسینم از لحاظ اسلام و دین و شرع درست است یا این که رد شده است؟

پاسخ:

خود را غلام ائمه اطهار علیهم السلام معرفی کردن و آنها را مولی و ارباب خود دانستن خوب و سازنده است و حضرت امیر علیه السلام نیز خود را غلام رسول الله صلی الله علیه و آله معرفی می‎نماید و می‎فرماید: "انا عبد من عبید محمد." البته باید خود را در سطح آن بزرگواران و لیاقت خدمتگزار ایشان بالا برد و در علم و عمل شاگرد ایشان شد. ولی خود را سگ معرفی کردن، یا قلاده زدن صحیح نیست و ارزشی هم ندارد. آنان برای انسان‎سازی آمده‎اند نه سگ‎پروری که امکان هیچ رشد و تعالی برای او نیست.

در استفتاء و سؤالاتی که از مراجع عظام تقلید شده عمدتاً دستور به اجتناب در به کار بردن الفاظ و مضامینی شدند که موجب سوء استفاده و سوء تفاهم می‎شود.

همچنین عباراتی که باعث وهن و هتک حرمت آن بزرگواران شود نیز دستور به پرهیز از استفاده از آنها هستیم. (نشریه مذهبی نور، ره توشه راهیان نور)

سوال: آیا آب و تاب دادن نوحه در عزاداری کار درستی است؟

پاسخ:

نوحه‏هایی که بر اساس کتاب‎های معتبر تاریخ زندگی معصومین علیهم السلام باشد، راست است و آب و تاب به معنای شور واحساس که در اشعار و سینه‎زنی‏ها می‏آید تا حدودی لازمه عزاداری و نوحه‎سرایی است البته آب و تاب به معنای اضافه کردن مطالب دروغ، صحیح نیست و انشاء الله نوحه‎خوان‏ها چنین نخواهند کرد.

سوال: آیا وقتی که آقایان ... و ... در حال مداحی هستند زیاد پایین و بالا می‎روند و در مجلس‎های دیگر هر کس از آنها تقلید می‎کند مثل «حسین» که به یک حالت دیگری می‎گویند و در مجلس‎های دیگر هم از آنها تقلید می‎کنند آیا این کارشان درست است یا نه؟ مثلاً وقتی که نگاه می‎کنیم آنها آدم را به هیجان می‎اندازد آیا این کارشان درست است عیبی ندارد. متشکرم؟

پاسخ:

 باید از کارهایی که عزاداری را خدشه‎دار می‎کند اجتناب شود. عزاداری به صورت سنتی اشکال ندارد ولی از اعمال و رفتاری که موجب وهن مذهب می‎شود باید اجتناب شود .

سوال: اگر کسی از روی عشق زیاد به امام حسین علیه السلام، ایشان را خدا بنامد، نشستن در آن مجلس چگونه است؟ و وظیفه ما در قبال این حرف مداح چیست؟ و ما که در جلسه امام حسین علیه‎السلام هستیم باید چه چیزهایی را رعایت کنیم و مواظب چه چیزهایی باشیم و به طور کلی وظیفه ما چیست؟

پاسخ:

 نه تنها امام حسین علیه السلام بلکه سایر امامان معصوم علیهم السلام و حتی پیامبر گرامی اسلام بنده خوب خدا هستند و همه مسلمانان در تشهد و سلام نمازهای یومیه خود به این حقیقت شهادت می‎دهند: "اشهد انّ محمداً عبده و رسوله."

استاد شهید مطهری آنقدر از این مسأله نگران است، که می‎فرماید: " انسان آگاه و مطلع اگر در مجلس مشاهده کرد گوینده و مداح دروغ و ناروا می‎گوید، باید جلو آن را بگیرد؛ و اگر نمی‎تواند، شرکت در آن مجلس حرام است."

بنابراین هر سخن و گفتار و یا مداحی که معصومین را در مرتبه خدایی قرار دهد کفر است و غلو است و نشستن در آن مجلس جایز نیست، همچنین به کار بردن الفاظ وهن‎آمیز و نامناسب برای اهل‎بیت به هر نیتی که باشد جایز نیست.

به نمونه‎ای از فتوای مراجع دقت کنید:

مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی می‎فرماید: هر عملی که موجب وهن مذهب شود جایز نیست. (مسائل جدید از دیدگاه علماء و مراجع تقلید، ج3، ص32)

و حضرت آیت الله مکارم شیرازی می‎فرماید: عزاداری حضرت اباعبدالله از افضل قرباتست ولی به کار بردن الفاظ نامناسب به ائمه موجب وهم مذهب شده و مناسب این مراسم نیست. (همان،ص34)

مقام معظم رهبری می‎فرماید: از اعمال و رفتاری که موجب وهن مذهب شده باید اجتناب کرد و وظیفه ما در قبال این حرکات مداحان را مقام معظم رهبری فرمودند که: از این گونه حرکات و ترویج این افراد و اینگونه جلسات اجتناب شود. (همان،ص37)

و مواردی را که باید در جلسات مربوط به اهل‎بیت علیهم السلام و مخصوصاً امام حسین علیه السلام رعایت کرد:

1. با طهارت باطن و ظاهر وارد مجلس شویم.

2. از گناهان لفظی و زبانی و غیره اجتناب کنیم(مثلاً غیبت نکنیم و موجب آزار و اذیت دیگران نشویم). 3. به بزرگسالان احترام و با کوچکترها مدارا کنیم.

4. مواظب ارکان نماز خود باشیم زیرا که نماز مقدم بر عزاداری است و اگر گمان می‎کنیم مجلس عزاداری طول می‎کشد و باعث قضا شدن نماز می‎شود(مخصوصاً نماز صبح) ابتدا به مسئولین جلسه گوشزد کرده در غیر این صورت مجلس را ترک کنیم.

5. از انجام کارهایی که موجب وهن مذهب می‎شود جلوگیری کرده و آنها را انجام ندهیم (مثل قمه‎زدن، سر و صورت را چنگال زدن و موجب خون آمدن صورت) و از حرکات سبک بپرهیزیم.

نوشته شده توسط : اسماعیل کاظمی

نظرات ديگران [ نظر]